Charakterystyka, opowiadanie, list

Charakterystyka, opowiadanie, list czyli przypominamy różne formy wypowiedzi.

Tak, jak obiecałam oststnio, dziś krótkie powtórzenie różnych form wypowiedzi.

Opowiadanie - może być pisane w 1. osobie (wtedy bohater jest równocześnie narratorem i uczestnikiem wydarzeń, ma ograniczoną wiedzę o świecie przedstawionym, a wydarzenia przedstawia nam ze swojej perspektywy, więc w sposób zdecydowanie subiektywny. w tego typu narracji pojawia się więcej emocji i wrażeń) lub w 3. osobie (narrator nie uczestniczy w wydarzeniach, jedynie opowiada o nich. Ma nieograniczona wiedze o świecie przedstawionym - może na przykład wybiegać w przyszłość lub informować co w tym samym czasie dzieje się na drugiej półkuli. O wydarzeniach opowiada w sposób obiektywny).

W opowiadaniu można (jeśli pozwala na to temat) zastosować fikcję fantastyczną (czyli opisywać wydarzenia, które nie mogłyby zaisnieć w prawdziwym świecie) lub fikcję prawdopodobną (czyli wydarzenia, które mogłyby mieć miejsce w znanych nam realiach).

W opowiadaniu należy umieścić przynajmniej 6 (minimum egzaminacyjne na egzaminie ósmoklasisty) spośród podanych poniżej elementów twórczych:

- opis postaci

- opis miejsca 

- opis przedmiotu

 - opis przeżyć wewnętrznych

- charakterystyka

- monolog wewnętrzny

- dialog

- retrospekcja

- puenta

- punkt kulminacyjny

Oczywiście dopiero się uczycie, nie wszystkie elementy twórcze już są Wam znane, w związku z tym, kryteria oceniania są zdecydowanie łagodniejsze niż w przypadku egzaminu ósmoklasisty, docelowo jednak dążymy własnbie do takiego poziomu.

Kompozycja powinna być wyraźnie trójdzielna: wstęp (zawiązanie akcji, krótkie przedstawienie czasu i miejsca wydarzeń oraz bohaterów), rozwinięcie (przebieg akcji prowadzący do punktu kulminacyjnego), zakończenie (rozwiązanie akcji).

 Charakterystyka to forma, która od początku do końca koncentruje się na postaci. Ważną cechą konstrukcyjną charakterystyki jest to, iż jej rozwinięcie dzieli się na dwie wyraźne części, ale o tym za chwilę. 

I. Wstęp - przedstawienie postaci czyli podanie najogólniejszych informacji na jej temat (czy jest to postać realna czy bohater literacki lub filmowy, ile ma lat, skąd pochodzi, co o niej wiemy itd.)

II. Rozwinięcie:

1. opis wyglądu. W tej części panuje zasada od ogółu do szczegółu, czyli przedstawienie cech wygladu zaczynamy od tych, które są od razu widoczne niezmienne - sylwetki, wzrostu, postawy, kształtu twarzy, później przechodzimy do innych cech - mniej wyrazistych lub zmiennych - kolor i długość włosów, kolor oczu, kształt oczu i nosa, styl ubierania wyraz twarzy itd.

następnie w płynny sposób staramy się przejść do punktu

2. Analiza charakteru i przykłady zachowań. Należy pamiętać, że charakterystyka nie jest prostym wyliczeniem cech charakteryzowanej osoby - przynajmniej część z nich powinna być dokładniej omówiona, poparta przykładami zachowań, które ją potwierdzają, relacjami naszego bohatera z innymi ludźmi. Warto przedstawić zainteresowania i pasje charakteryzowanej osoby, omówić jej usposobienie, sposób spędzania wolnego czasu. Jeśli charakteryzujemy bohatera literackiego, z reguły mamy wiedzę na temat motywów jego postępowania, przyczyn, dla których jest taki a nie inny - to wszystko warto umieścić w charakterystyce, bo wtedy będzie na pewno pełna i bogata. Czasem w trakcie rozwoju akcji dochodzi do przemiany bohatera lub rozwoju jego osobowości - to również należy umieścić w charakterystyce.

III. Zakończenie czyli nasza ocena postaci - które elementy jego charakteru zainteresowały nas najbardziej, za co cenimy danego bohatera itd. Pamiętajcie, by oceny postaci dokonywać przez pryzmat życzliwości - zwłaszcza jesli charakteryzujecie człowieka bliskiego Wam, realnie istniejącego.

Kochani, w przypadku charakterystyki duzo zależy nie tylko od Waszych umiejętności literackich, ale też od ilości materiału, jaki uda się Wam zgromadzić. Jeżeli chodzi o Edmunda - mamy tych wiadomości całkiem dużo, tym bardziej, że podczas wypracowania- przypominam - możecie korzystać z wszelkich materiałów poza gotowymi wydrukami ze stron internetowych.

List również ma kompozycję trójdzielną, ponadto należy pamietać o innych jego ważnych elementach

1. W prawym górnym rogu miejscowość i data oddzielone przecinkiem

2. Po środku albo po lewej stronie nagłówek zawierający odpowiedni zwrot do adresata (Kochana Mamo, Cześć Joasiu, Szanowny Panie itd.)Uwaga! Jeśli po zwrocie do adresata stawiacie wykrzyknik, pierwsze zdanie wstępu rozpoczynamy wielką literą, jeżeli natomiast użyliście przecinka - małą.

I. We wstępie zawieramy formułę powitalną, możemy nawiązać do wcześniejszej korespondencji, wyjaśnić krótko powód pisania listu itp.

II. Rozwinięcie powinno zawierać treść właściwą, czyli wszystko to, czym chcemy się z odbiorca podzielić - w przypadku Waszego wypracowania powinna znaleźć się tu przygoda, którą jako jeden z bohaterów przeżyliście razem z pozostałą trójką w świecie realnym lub fantastycznym. Pamiętajcie, że rozwinięcie może, a nawet powinno składac się z więcej niż jednego akapitu.

III. Zakończenie - w tej części listu zamieścimy pozdrowienia, życzenia szybkiego spotkania lub prośbę o szybka odpowiedź oraz formuły pożegnalne dostosowane do odbiorcy (Całuję mocno, ardzo tęsknię, z wyrazami szacunku itp.)

3. Po prawej stronie umieszczamy podpis

4. Pamiętajcie, że wszystkie zwroty grzecznościowe w liście zapisujemy wielką literą, wielkiej litery możemy użyć też w przypadku rzeczowników pospolitych, które mają dla nas znaczenie emocjonalne - na przykład nazwy członków rodziny.

Kochani, bardzo proszę, pamiętajcie o akapitach (musi być ich w pracy minimum 3, choć z reguły rozwinięcie wymaga dwóch lub trzech akapitów. Przypominam o konieczności przyniesienia długopisu nieścieralnego. Możecie mieć ze sobą słowniki (ortograficzne mamy w sali w odpowiedniej ilości, by starczyło na każdą ławkę) oraz zeszyty, lekturę, własne notatki.

Niech moc literacka będzie z Wami!

Poniżej sposób oceniania dłuższych wypowiedzi pisemnych dla klasy IV i V

 BBR