VIIc 23.03.2020

https://www.youtube.com/watch?v=98y8RDvtJDA&t=7s cz. 1. lekcji 1.

https://www.youtube.com/watch?v=nxlTPkkvM-4 cz.2 lekcji 1.

Temat. Kiedy ktoś robi coś, czyli nieco o podmiocie i orzeczeniu cz. I

Cele (2 godziny):

·       -   pamiętam, co to jest podmiot i orzeczenie

·         - znam rodzaje podmiotów i orzeczeń

·        -  potrafię rozpoznawać rodzaje podmiotów i orzeczeń

Nacobezu (2 godziny):

·       -   Przypomnisz sobie, co to jest podmiot i orzeczenie

·         - Przypomnisz sobie rodzaje podmiotów

·          - Określisz rodzaje podmiotów występujących w podanych zdaniach

·       -   Przypomnisz sobie, czym różni się orzeczenie imienne od czasownikowego

·         - Przypomnisz sobie, jak zbudowane jest orzeczenie imienne

·        -  Określisz rodzaje orzeczeń w podanych zdaniach

Podmiot – część zdania nazywająca wykonawcę czynności (jeśli zdanie występuje w stronie czynnej) lub obiekt czynności, jeżeli zdanie występuje w stronie biernej.

Podmiot wchodzi w związek równorzędny z orzeczeniem, tworząc z nim związek główny.

Podmiot wraz ze swoimi określeniami tworzy grupę podmiotu.

Rozróżniamy różne rodzaje podmiotów.

Podmiot gramatyczny – występuje w mianowniku. Najczęściej wyrażony jest rzeczownikiem, ale może to być również zaimek rzeczowny, przymiotnik, liczebnik – ważne, by ta część mowy wskazywała wykonawcę czynności.

Podmiot logiczny – wyrażony jest częścią mowy występującą w dopełniaczu, bierniku lub celowniku

Podmiot szeregowy – wyrażony jest kilkoma równoważnymi wyrazami wskazującymi wykonawców czynności.

Podmiot towarzyszący wyrażony jest związkiem rzeczownika i wyrażenia przyimkowego (rzadziej zaimka i wyrażenia przyimkowego)

Podmiot domyślny – nie występuje w sposób realny w zdaniu, ale możemy domyślać się go na podstawie kontekstu.

Podmiot zbiorowy – jako wykonawcę czynności wskazuje zbiorowość, ale pod względem gramatycznym funkcjonującym jak jednostka (tzn. orzeczenie łączące się z tym podmiotem przyjmuje formę liczby pojedynczej).

Zdania bezpodmiotowe – zdania w których podmiot nie występuje i nie możemy się go domyślać na podstawie kontekstu tzn. wiemy, że czynność została wykonana, jest w trakcie albo będzie wykonywana, ale nie wiemy, kto ją wykonał.

Agata upiekła ciasto.

Sąsiadowi zabrakło cukru.

Marek, Grzesiek i Patrycja poszli do kina.

 Widzieliśmy bociana.

Przed wieczorem zagrzmiało.

Młodzież przygotowała dyskotekę.

Król wraz ze świtą odwiedził letnią rezydencję.

W podanych zdaniach podkreśl podmioty (jeśli to możliwe), określ rodzaj podmiotu i napisz, czym jest wyrażony lub rozpoznaj zdanie jako bezpodmiotowe.

Tej książki nie było już na wystawie.

Niezwykłe dzieło stworzono w XIX wieku.

Cała ekipa wróciła wcześniej z zawodów piłki nożnej.

Niebo rozpogodziło się pod wieczór.

Zwierzętom zabrakło siana w paśniku.

Gotować, przyprawiać i podawać do stołu trzeba się nauczyć w młodości.

Dekoracje rozebrano w rekordowym czasie.

Całe ptactwo tych terenów lęgowych było zaobrączkowane przez ornitologów.

Najznakomitsi spośród twórców zostali uwiecznieni na portretach.

Samochód z letnimi oponami już na niego czekał w garażu.

 Ona była moją ulubioną  towarzyszką zabaw.

Tata z synami przygotował kolację dla mamy.